Związek Majstrów Fabrycznych

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Prezes Teodor Kalisz (1905–1946).

Oddział Związku Majstrów Fabrycznych Rzeczypospolitej Polskiej w Ozorkowie

Historia

Po I wojnie światowej w całej Polsce zaczęły powstawać związki zawodowe. Kroki w stronę obrony swoich interesów poczynili także ozorkowscy robotnicy. Początkowo majstrowie fabryczni dążyli do utworzenia oddziału Stowarzyszenia Majstrów Fabrycznych Guberni Piotrkowskiej (później Związku Majstrów Fabrycznych Rzeczpospolitej Polskiej). Działania te zakończyły się sukcesem – zarząd upoważnił 22 lipca 1919 r. Stefana Strzeleckiego i Józefa Bełdowskiego do założenia oddziału. Nie powstał on jednak od razu. Powołano go do życia podczas zwołanego przez Józefa Bełdowskiego i W. Kędzierskiego zebrania miejscowych majstrów 13 stycznia 1920 r. W skład pierwszego zarządu Oddziału Stowarzyszenia Majstrów Fabrycznych w Ozorkowie weszli: R. Berent (prezes), Józef Bełdowski (wiceprezes), W. Kędzierski (sekretarz), J. Michałowski (skarbnik).

Po kilku dniach od powstania związku zarząd zwołał konferencję, której wynikiem było wynegocjowanie z przemysłowcami podwyżek dla członków Stowarzyszenia. 2 marca 1920 r. drugim z kolei prezesem został Aleksander Kotkowski. W czasie wojny polsko-bolszewickiej Oddział Stowarzyszenia oddał się do dyspozycji Rady Obrony Państwa i nałożył na siebie podatek na rzecz Rady w wysokości 2% od pensji. Niektórzy z członków, m.in. prezes Kotkowski, wstąpili jako ochotnicy do Wojska Polskiego.

13 lutego 1921 r. uformował się nowy zarząd: Stefan Strzelecki (prezes), Józef Bełdowski, W. Kędzierski, Ignacy Rajch, A. Kotkowski, J. Cezak, J. Michałowski. Jego działania opierały się na dbałości o warunki pracy i zarobki majstrów, ale angażował się także społecznie – wspierał finansowo Górny Śląsk i budowę pomnika dla poległych żołnierzy z Ozorkowa. W kwietniu 1922 r. Oddział opodatkował się na rzecz strajkujących w Łodzi majstrów (10% od pensji). Spis członków Związku Majstrów Fabrycznych z 1922 r. znajduje się w książce Pawła Górnego „Przemysł starszy od miasta”.

Kolejny zarząd powołano 28 stycznia 1923 r. i wyglądał on następująco: Józef Oleksiewicz (prezes), F. Wasilewski, W. Kędzierski, Ignacy Rajch, Stefan Strzelecki, Józef Bełdowski, A. Wiśniewski. W sierpniu 1924 r. ufundowano własny sztandar, uzbierawszy wcześniej po 5 zł od każdego z członków. W 1925 r., w wyniku nagłej śmierci prezesa Józefa Oleksiewicza, jego obowiązki przejął F. Wasilewski. Nowy zarząd wybrano 24 stycznia 1926 r. i z niewielkimi zmianami działał on przez 3 lata. W jego skład weszli: Kazimierz Śliwiński (prezes), Stefan Strzelecki, J. Rybicki.

Sytuacja majstrów pogorszyła się w 1926 r., gdy właściciele fabryk wymówili im pracę na 6 tygodni i zmienili warunki pracy – wprowadzili tytuł podmajstrzego, dwutygodniowe wymówienie oraz 8- i 15-dniowy urlop. Związek walczył z tymi zmianami przez kilka kolejnych lat, m.in. poprzez organizowanie protestów i strajków. Jeden ze strajków miał miejsce w marcu 1927 r. w wyniku połączenia z oddziałem łódzkim (wbrew woli Zarządu Głównego), a jego powodem było otrzymanie przez majstrów niższych podwyżek niż robotnicy.

W lipcu 1927 r. wynajęto od Stowarzyszenia Spożywców „Zorza” lokal na siedzibę ozorkowskiego Oddziału. Miesiąc później, 14 sierpnia, poświęcono sztandar ufundowany ze składek członkowskich. W późniejszym czasie, na polecenie Zarządu Głównego, zebrano 5-złotowe składki na ubezpieczenie majstrów. 23 marca 1929 r. wybrano nowy zarząd: Teodor Kalisz (prezes), S. Filipkowski, S. Jerzykowski, A. Chudzik, J. Szymański, J. Cezak, K. Garczyński. Pozyskał on nowych członków związku oraz zorganizował wycieczkę na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu w lipcu 1929 r.

W 1929 lub 1930 r. Manufaktura Schlösserowska wymówiła pracę majstrom ze względu na pogarszającą się sytuację polskiego przemysłu włókienniczego (fabryki pracowały wówczas jedynie 3 dni w tygodniu). Narzucono im nowe warunki pracy – 2 dni postoju w tygodniu oznaczały dla majstra brak wynagrodzenia. Ustalenia te cofnięto za sprawą działań członków zarządu.

Oddział Związku Majstrów Fabrycznych w Ozorkowie prowadził także bibliotekę (od 1927 r.), wydawał miesięcznik i organizował referaty podczas zebrań.

Galeria[1]

Bibliografia

  1. Górny P., Przemysł starszy od miasta, Ozorków 2014.
  2. Krótki zarys historji Związku Majstrów Fabrycznych Rzeczypospolitej Polskiej 1890-1930, red. Michał Nikołajenko, Łódź [ca 1930], s. 49–51.

Oprac. Marianna Różalska

Przypisy

  1. Wszystkie fotografie zawarte w haśle pochodzą z Krótkiego zarysu historji Związku Majstrów Fabrycznych Rzeczypospolitej Polskiej 1890-1930.