Schlösser Henrietta Wilhelmina

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Henrietta Wilhelmina Schlösser (ur. 10 maja 1803 r., zm. 6 grudnia 1865 r. w Warszawie) – żona ozorkowskiego fabrykanta Friedricha Mathiasa Schlössera, a po jego śmierci właścicielka dwóch zakładów i motarni.

Biografia

Pochodziła z zamożnej i wielodzietnej rodziny. Była córką właściciela warszawskiej fabryki mydła Samuela Fryderyka Wernera i Rozyny z Meissnerów. Wernerowie osiedlili się w Warszawie w XVIII w. Henrietta Wilhelmina miała dwanaścioro rodzeństwa, w tym braci Christiana Wilhelma, farbiarza z Ozorkowa i Zgierza, i Bogusława, właściciela dóbr i cukrowni w Leśmierzu. 31 października 1824 r. wyszła za mąż za przemysłowca Friedricha Mathiasa Schlössera, który wówczas był już właścicielem przędzalni wełny w Ozorkowie. Urodziła mu sześcioro dzieci: Emilię Henriettę, Henryka Wilhelma (zmarł po 9 miesiącach), Henryka Wilhelma, Fryderykę Wilhelminę, Karola Ernesta i Matyldę Paulinę.

Za życia męża pozostawała w cieniu, poświęcając się ognisku domowemu. Dopiero po jego śmierci w 1848 r. wykazała się silnym charakterem i umiejętnościami organizacyjnymi, zapisując się w historii ozorkowskiego przemysłu włókienniczego. W spadku przypadł jej zakład macierzysty przy stawie „Piła”, przędzalnia przy stawie „Wałach” oraz motarnia. Zarządzała nimi nienaganie, otrzymując pochlebną opinię komisji lustracyjnej (władze Królestwa Polskiego były zaniepokojone nagłą śmiercią Schlössera). Swój wkład miał tu także Karol Wilhelm Scheibler, który pomagał wdowie w zarządzaniu przedsiębiorstwem, aczkolwiek wdowa praktycznie sama podejmowała decyzje.

Po śmierci męża wydała córki za mąż i ożeniła synów. Doczekała się szesnaściorga wnucząt. Pod koniec życia dużo czasu spędzała w Warszawie i tam też zmarła 6 grudnia 1865 r. Spadek główny nabył syn – Karol Ernest, stając się tym samym jedynym właścicielem przędzalni przy stawie „Piła”, fabryki przy stawie „Wałach”, przędzalni na Skrzypiówce oraz motarni przy ul. gen. J. Zajączka (obecnie ul. Listopadowa).

Została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Ozorkowie.

Sytuacja w zakładach

Henrietta Wilhelmina powiększyła fabrykę macierzystą - nabyła posesje znajdujące się w pobliżu stawu „Piła”, wybudowała tam farbiarnię i budynki magazynowe. Po mężu pozostała również drewniana przędzalnia nad stawem „Wałach”, zatrudniającą około 80 osób, oraz murowana przędzalnia na Skrzypiówce, zatrudniająca początkowo 150 osób. Zarządzane przez wdowę zakłady utrzymały wysoką drugą pozycję w Królestwie Polskim.

Tymczasem w fabrykach schlösserowskich robotnicy szkolili własne dzieci, przygotowując je do zawodu i zapewniając przyszłe miejsce pracy. Korzystali na tym także Schlösserowie, bowiem otrzymywali rzetelnych i obeznanych pracowników bez ponoszenia żadnych kosztów. Płace nadal były konkurencyjne. Tkacz w fabryce Schlössera mógł z jednej pensji utrzymać 4-osobową rodzinę. Pracowano więcej niż 12 godzin dziennie, 290 dni w roku.

Ozorkowski przemysł włókienniczy był w rzeczywistości uzależniony od zakładów rodziny Schlösserów. Pozostali fabrykanci tworzyli tzw. „manufakturę rozproszoną”. Gdy pod wpływem wojny secesyjnej nastąpił kryzys w przemyśle włókienniczym w latach 60. XIX w., Schlösserowie nie odczuli „głodu bawełnianego”. Zbawienne okazały się gromadzone sukcesywnie zapasy bawełny.

Bibliografia

  1. Górny P. A., Cmentarz ewangelicko-augsburski w Ozorkowie, Ozorków 2010.
  2. Górny P. A., Przemysł starszy od miasta, Ozorków 2014.
  3. Makarewicz Z., Dzieje rodziny Schlösserów z Ozorkowa do 1914 roku, [w:] Zgierskie Zeszyty Regionalne, t. IV, Zgierz 2009.

Oprac. Marianna Różalska