Leśmierz

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Wersja z dnia 13:13, 4 mar 2016 autorstwa Danuta Trzcińska (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Pałac Wernerów, ok. 1870 r.
Kościół
Leśmierz. Osada
Zespół Szkół w Leśmierzu

Wieś położona w woj. łódzkim, powiecie zgierskim, gminie Ozorków. Liczy 820 mieszkańców, posiada 674 ha gruntów rolnych. W Leśmierzu działa Zespół Szkół, Przedszkole, Gminna Biblioteka Publiczna, Ośrodek Zdrowia, Gminny Ośrodek Kultury, Ośrodek Pomocy Społecznej, punkt Konsultacyjny GKRPA, Ekotrend sp.z.o.o, Agencja Rezerw Materiałowych Składnica.
W 1978 r. erygowano parafię pw. Opieki św. Józefa. W 1983 r. założono w miejscowości cmentarz. Od 1985 r. przy Gminnym Ośrodku Kultury działa Amatorski Zespół Śpiewaczy, powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W Leśmierzu działa Ochotnicza Straż Pożarna, która w 2015 r. obchodziła jubileusz 140–lecia. Znajdują się tu liczne cenne zabytki, m. in. kościół w stylu neogotyckim (dawniej kaplica) z 1897 r., budynki cukrowni wzniesione w 1838 r., budynki wchodzące w skład zespołu folklorystycznego, stajnie z l. 1880-1890, magazyn cukru z lat 30. XIX w. oraz park o pow. 5.94 ha, założony przez dawnych właścicieli Leśmierza.

Historia

Dawna nazwa miejscowości – Nieśmierz. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 3 listopada 1388 r., ale zapewne istniała już w początkach drugiej połowy XII w. Leśmierz od schyłku XIV w. należał do zamożnej rodziny dziedziców z Bielaw herbu Jastrzębiec (Łazęka), a w późniejszym czasie do ich licznych dzieci. W drugiej poł. XI w. właścicielem był Jan Niesmierski. W Leśmierzu w 1512 r. znajdował się dwór, folwark, młyn, staw, łąki i lasy. We wsi zamieszkiwało pięciu kmieci, ogółem pięciu zagrodników, karczmarz i młynarz. W XII w. właścicielami Leśmierza byli Karaśniccy herbu Jastrzębice, następnie Wojciech Byszewski, a w czasach stanisławowskich Konstanty Łada. W 1813 r. po podziałach rodzinnych jedynym właścicielem Leśmierza stał się Wincenty Łada, syn Konstantego. W dn. 31 maja 1838 r. Łada sprzedał Leśmierz Bernardowi Górskiemu, który w dn. 20 września tegoż roku odprzedał go Bogusławowi Wernerowi. Ten ostatni razem z bratem Wilhelmem zbudował Cukrownię Leśmierz. W 1840 r. bracia poróżnili się i Bogusław ustąpił z Leśmierza, a majątek Leśmierz wraz z fabryką przejął Wilhelm. Po śmierci Wilhelma Wernera w 1842 r. majątek po nim odziedziczyła wdowa Matylda Reisenstein i ich 11 dzieci.
W l. 1868-1954 Leśmierz był siedzibą gminy wiejskiej. Jej obszar wynosił w XIX w. 14350 mórg, czyli 8036 ha. Według stanu z dn. 1 lipca 1952 r. gmina składała się z 20 gromad.
W 1875 r. w Leśmierzu powstała straż ogniowa. W 1880 r. Karol i Adolf Scheiblerowie, Henryk Schlösser, Wiktor Saenger (zięciowie Wilhelma Wernera) oraz Józef Werner, kupili majątek Leśmierz z cukrownią. Osiem lat później powołano do życia Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz. Administratorem Towarzystwa został w 1888 r. Władysław Boetticher.
Na przełomie XIX i XX w. Leśmierz zmienił się z typowej wsi w osadę fabryczną o charakterze miejskim. W 1893 r. założono orkiestrę fabryczną. W 1896 r. zastąpiono w Leśmierzu oświetlenie gazowe elektrycznym. W 1897 r. Towarzystwo Przemysłowe Leśmierz wybudowało neogotycki kościół filialny, a w l. 1899-1900 nowy gmach szkolny, który służy młodzieży do dnia dzisiejszego. W 1900 r. założono ochronkę dla dzieci pracowników cukrowni,która działa do dzisiaj jako przedszkole gminne. W 1913 r. w Leśmierzu wybudowano Dom Ludowy.
W 1914 r. Leśmierz liczył 1043 mieszkańców. Według spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. Leśmierz (osada fabryczna) liczył 17 domów, zamieszkanych przez 493 osoby. Folwark posiadał 7 domów zamieszkałych przez 410 osób.
Po wyzwoleniu Leśmierza, w styczniu 1945 r. cukrownię upaństwowiono, a 10 stycznia stała się spółką akcyjną. W latach 2007-2008 w cukrowni przeprowadzono ostatnią kampanię cukrowniczą.
W 1949 r. w Leśmierzu, w wyniku reformy rolnej, na bazie dawnego majątku ziemskiego (folwarku) powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR). Podlegały mu zakłady w Skotnikach i Piaskowicach (gmina Parzęczew).
4 października 1954 r. Leśmierz stał się siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W jej skład wchodziło 14 wsi wraz z osadami i parcelami. W 1991 r. majątek PGR został przejęty przez Agencję Własności Rolnej skarbu państwa. Od 1996 r. jest własnością prywatną.[1]

Link zewnętrzny

http://osadnicy.info/okreg-lodzki/

Oprac. Barbara Manista

Przypis

  1. Gmina Ozorków. Historia i współczesność, red. Lucyna Sztompka, Ozorków 2014, s. 18, 25, 32, 38, 48, 55, 63, 66, 132, 133, 136, 158.