Kubiak Józef

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Józef Kubiak. Zdjęcie przedwojenne ze zbiorów Kazimierza Bryszewskiego

Józef Kubiak ps. Paweł (ur. 16 marca 1912 r. w Ozorkowie - zm. 30 czerwca 1946 r. w Psarach) – kapitan.

Szkołę powszechną ukończył w Ozorkowie. Tam też pracował przed wojną jako tkacz w manufakturze schösserowskiej. Przed wybuchem II wojny światowej był aktywnym działaczem Organizacji Młodzieżowej TUR[1] w Ozorkowie.

Działalność podziemna w czasie II wojny światowej

Podczas okupacji hitlerowskiej utrzymywał się z naprawy aparatów radiowych, równocześnie prowadził działalność konspiracyjną w ramach ZWZ, a następnie AK. Pod pseudonimem „Paweł” pełnił funkcję szefa łączności obwodu Łęczyca AK („Ogrody”). Od 2 listopada 1944 r. był nowym komendantem obwodu Łęczyca AK[2].

Konspiracja antykomunistyczna

Józef Kubiak ps. Paweł. Ozorków 1945 r. Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych Zdzisława Żerkowskiego

Po wkroczeniu wojsk sowieckich, na początku 1945 r. zatrudnił się jako urzędnik w Gminnej Radzie Narodowej w Chociszewie (powiat łęczycki). Wiosną 1945 r. za przynależność do AK został aresztowany przez PUBP w Łęczycy i przekazany do dyspozycji NKWD. Zdołał uciec z aresztu, ale musiał się ukrywać – powrócił więc do konspiracji, teraz już antykomunistycznej. Wspólnie z Marianem Guligowskim „Hajotą”, który po aresztowaniu „Czesława” (2 listopada 1944) został nowym komendantem obwodu Łęczyca AK, podjął próbę odbudowania konspiracyjnych struktur AK w Łęczycy w przeświadczeniu, że walka o wolną Polskę jeszcze się nie zakończyła. W lipcu 1945 r. nawiązał kontakt z sierżantem Marianem Grabskim „Specem”, żołnierzem dęblińskiego Kedywu. „Spec” zorganizował na terenie Łodzi oddział dywersyjny AK, któremu nadano nazwę Grupa Dywersyjna AK „Błyskawica”. Józef Kubiak, jako zastępca „Speca”, bezskutecznie próbował w tym czasie nawiązać kontakt z majorem Adamem Trybusem „Gajem” w celu podporządkowania „Błyskawicy” inspektoratowi Łódź AK. Dnia 13 października 1945 r. w Katarzynowie (pow. łęczycki) przyłączył się do działającego od sierpnia 1945 r. oddziału Eugeniusza Kokolskiego „Groźnego”. Brał udział w rozbijaniu i rozbrajaniu posterunków MO, rekwizycjach w majątkach państwowych, terroryzował działaczy PPR, kolportował antypaństwowe ulotki[3].
W grudniu 1945 r. J. Kubiak reaktywował Grupę Egzekucyjną AK „Błyskawica” (częściej używano nazwy Grupa Dywersyjna AK „Błyskawica”). Jego niespełna dwudziestoosobowy oddział do końca grudnia 1945 r. samodzielnie przeprowadził m.in. akcje: w Liskowie (pow. kaliski) rozbito posterunek MO, gdzie dodatkowo zniszczono dokumentację świadczeń rzeczowych i wymierzono chłostę zatrzymanym funkcjonariuszom UB (8 grudnia 1945 r.), w Pęczniewie (pow. turecki) wymierzono chłostę funkcjonariuszom MO i czynnym członkom PPR (16 grudnia 1945 r.), w Wartkowicach (pow. łęczycki) rozbrojono posterunek MO (20 grudnia 1945 r.), w Parzęczewie (pow. łęczycki) rozbito posterunek MO i pobito członków PPR (w nocy z 28 na 29 grudnia 1945 r.). Oddział regularnie nakładał kontrybucje pieniężne na aktywistów PPR, a także ścigał osoby współpracujące z Niemcami podczas okupacji. Dla bezpieczeństwa poruszania się w terenie 30 grudnia 1945 r. J. Kubiak podzielił partyzantów pomiędzy siebie i swojego zastępcę Kazimierza Skalskiego „Zaporę”, którego skierował na teren powiatów Kutno i Gostynin. Sam natomiast pozostał w powiecie sieradzkim i łęczyckim. Dnia 5 stycznia 1946 r. jego oddział rozbił i rozbroił posterunek MO w Rossoszycy (pow. sieradzki), a 16 stycznia posterunek MO w Glinniku (pow. łowicki). Działalność oddziału nabierała dynamiki, zwłaszcza wobec aktywistów nowej władzy. Dnia 12 stycznia 1946 r. w Krzemieniu rozstrzelano funkcjonariusza MO z Łęczycy, 13 stycznia dwóch członków PPR w Krasnołanach (pow. łęczycki), 20 lutego we Władysławowie (pow. łęczycki) gminnego prezesa SL, 13 marca 1946 r. w Trepinach (pow. łęczycki) zastrzelono członka PPR, a 5 maja 1946 r. w Rossoszycy (pow. sieradzki) gminnego sekretarza PPR. Kubiak prowadził również aktywną działalność propagandową. Zdołał wydać i rozpowszechnić w formie ulotek kilkanaście numerów Biuletynu Informacyjnego Grupy Dywersyjnej AK „Błyskawica”, wysyłał także ostrzegawcze pisma do zarządów gmin z powiatu Łęczyca z żądaniem natychmiastowego przerwania pracy.
W kwietniu 1946 r. nawiązał kontakt z Władysławem Bobrowskim „Wiktorem”, komendantem Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP) w powiecie sieradzkim („Młockarnia”), któremu się podporządkował. Starał się także o osobisty kontakt z dowódcą KWP kpt. Stanisławem Sojczyńskim „Warszycem”. W tym celu wspólnie z „Wiktorem” udał się w czerwcu 1946 r. do Częstochowy, ale do umówionego spotkania z komendantem KWP nie doszło[4].
Pod koniec czerwca 1946 r., w wyniku szeroko zakrojonych działań operacyjnych WUBP w Łodzi, prowadzonych wspólnie z Informacją WP, dowództwo KWP zostało rozbite. Dnia 29 czerwca aresztowano Bobrowskiego, który przyjechał do Łodzi na spotkanie z Kubiakiem. Tego samego dnia oficerowie Informacji WP aresztowali w Łodzi łącznika Kubiaka, który podczas przesłuchania zgodził się udzielić pomocy w jego ujęciu. W efekcie 30 czerwca w Psarach kpt. J. Kubiak wpadł w zasadzkę UB i NKWD. W trakcie obławy został postrzelony w nogę. Ranny, bez szans na ucieczkę, popełnił samobójstwo. Ciało Józefa Kubiaka przewieziono do siedziby informacji WP w Łodzi przy ul. Gdańskiej 48, gdzie zostało sfotografowane. Następnie pogrzebano je w nieznanym miejscu[5].

Odznaczenia i nagrody

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[6]

Oprac. Szymon Bajor

Przypisy

  1. Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR) – socjalistyczna organizacja młodzieży związana z PPS.
  2. IPN, sygn. Ld_0_30_279_t1_85.
  3. IPN, sygn. Ld_0_30_49_4; Ld_0_30_49_7.
  4. Bednarek J, Żołnierz wyklęty z Ozorkowa, Ziemia Łódzka Nr 5 maj 2011.
  5. IPN, sygn. BU 0186/78.
  6. Postanowienie nr rej. 397/2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 sierpnia 2016 r. o nadaniu orderów i odznaczeń, M.P. 2016 poz. 1033.