Jeziorski Wawrzyniec

Z Ozopedia - internetowa Encyklopedia miasta i gminy Ozorków
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Wawrzyniec Andrzej Jeziorski-Stefański (ur. 27 lipca 1841 r. w Ozorkowie, zm. 10 lutego 1864 r. w Ozorkowie) - żandarm narodowy powstania styczniowego.

Biografia

 
Wawrzyniec Jeziorski, szkice Aleksego Matczaka

Wawrzyniec Jeziorski był synem Wawrzyńca Jeziorskiego i Ewy Sobkówny. Ochrzczony został 1 sierpnia 1841 r. w kościele pw. św. Józefa w Ozorkowie. Po śmierci ojca jego matka wyszła ponownie za mąż za Pawła Stefańskiego. Wawrzyniec w wieku 17 lat rozpoczął naukę zawodu. Dnia 4 czerwca 1858 r. został oficjalnie wpisany do księgi terminatorów Cechu Szewskiego[1]. Jego mistrzem został Stanisław Nitecki. Nauka miała trwać 4 lata i 3 miesiące. Przed wybuchem powstania styczniowego w 1862 r. zawarł związek małżeński z Marianną Stefańską[2], córką ojczyma. W 1864 r. urodził mu się syn, który przeżywszy 5 tygodni, zmarł, tuż przed straceniem Wawrzyńca Jeziorskiego. Po wybuchu powstania 22 stycznia 1863 r. Wawrzyniec wstąpił w szeregi powstańców i został wyznaczony na żandarma narodowego. Po przegranej bitwie pod Dalikowem, wzmogły się represje carskie. Prawdopodobnie na skutek donosu, Wawrzyniec został pojmany i osadzony w więzieniu w Łęczycy. Tam też odbyła się rozprawa wojskowego sądu carskiego, który skazał go na karę śmierci. Wawrzyniec Jeziorski został przewieziony do Ozorkowa celem wykonania egzekucji.

Egzekucja

 
Prowadzenie Wawrzyńca Jeziorskiego na egzekucję. Paweł Jaszczak, olej
 
Egzekucja. Paweł Jaszczak, olej
 
Egzekucja. Aleksy Matczak, olej

Dnia 10 lutego 1864 r. o godz. 11.00 Wawrzyniec Jeziorski został wyprowadzony z aresztu przy ul. Browarnej (dzisiejsza Wigury 1). W asyście piechoty i Kozaków, kondukt podążył ul. Zajączka (dzisiejsza Listopadowa) w stronę Rynku. Po drodze, w tłumie, Wawrzyniec zobaczył swoją żonę Mariannę, która pokazała mu martwego syna. W południe Wawrzyniec stanął przed szubienicą, a prokurator sądowy odczytał wyrok. Według przekazu, Wawrzyniec Jeziorski zdążył jeszcze ściągnąć biały szal i rzucić go w tłum[3]. Następnie kat założył mu sznur na szyję. Po chwili nastąpiła egzekucja. Po stwierdzeniu przez lekarza wojskowego, że skazaniec nie żyje, ciało Wawrzyńca złożono na wozie i pod eskortą Kozaków wywieziono ul. Kościelną na pobliskie pola – Błonie (rejon między dzisiejszą ul. Słowackiego a ul. Kościelną), tam zostało prawdopodobnie pogrzebane. Zgromadzeni mieszkańcy, którzy byli obecni przy egzekucji, zostali przetrzymani na placu przez kilka godzin przez wojsko carskie, w tym samym czasie konnica kozacka zatarła ślady po pochówku Wawrzyńca Jeziorskiego[4].

Współcześnie

Zdarzenie to zostało upamiętnione tablicą memoriałową na ścianie kamienicy przy Rynku (obecnie Plac Jana Pawła II nr 17, obok wejścia do siedziby PTTK).

Oprac. Szymon Bajor

Przypisy

  1. Księga do zapisu uczniów cechu szewskiego w Ozorkowie z lat 1848-1907. W zbiorach Izby Historii Miasta Ozorkowa.
  2. Wawrzyniec Jeziorski najprawdopodobniej zaczął się posługiwać nazwiskiem żony w czasie powstania, aby zmylić władze carskie.
  3. Strzępki podartego przez ludzi szala przez całe lata służyły ozorkowianom jako zakładki w modlitewnikach.
  4. Górny P. A., Dzień 10 lutego 1864 roku, Wiadomości Ozorkowskie nr 2 (189), luty 2007, s. 10.